Open middag 29 januari in het Frans legerkamp te Waalre, Heijde Park

Geplaatst op donderdag 23 januari 2025

In het plangebied Heijde Park aan de Heistraat Zuid in Waalre, loopt sinds een paar weken een archeologisch onderzoek. De aanleiding voor het archeologisch onderzoek is de voorgenomen realisatie van een nieuwbouwwijk met 151 woningen. Het gebied wat nu is onderzocht, is van groot belang om meer te weten te komen over het legerkamp dat hier tussen juni en juli 1800 heeft gelegen, het zogeheten Camp d’Eyndhoven.

Kom een kijkje nemen!

Om nieuwsgierigen een inkijkje tijdens de opgraving te geven, is het terrein aan de Heistraat in Waalre op woensdag 29 januari tussen 14.00 en 16.00 uur open voor publiek. Archeologen zijn dan aanwezig voor een toelichting. Let op, vanwege de werkzaamheden in het plangebied is er géén parkeergelegenheid. Kom dus lopend of met de fiets.

Achtergrond informatie

De Tweede Coalitieoorlog

In het Frans legerkamp werden gedurende enkele maanden troepen verzameld voor een veldtocht naar Zuid-Duitsland om daar oorlog te voeren tegen Oostenrijk. Na de Franse Revolutie hadden de Fransen in 1794 de Zuidelijke Nederlanden (België) bij de Franse republiek gevoegd. Nederland maakte geen onderdeel uit van de Franse republiek, hier werd de Bataafse Republiek gevestigd. In 1799 nam de Bataafse Republiek als bondgenoot van Frankrijk deel aan de Tweede Coalitieoorlog, onder andere tegen Oostenrijk.

Het grote tentenkamp op de heide

Het tentenkamp bestond uit twee kamplocaties; respectievelijk voor een Frans leger bij Waalre en voor een Bataafs leger bij Aalst. Het opperbevel over dit gecombineerde Gallo-Bataafse leger was in handen van generaal Augereau. Hoeveel soldaten hier gelegerd waren is niet duidelijk maar schattingen variëren van 6.000 tot 17.000 man.

Wel bekend is dat een Bataafs bataljon in Aalst een sterkte had van circa 600 man. Een compagnie soldaten (een bataljon was opgedeeld in negen compagnieën) bestond uit circa 55 personen. Een bataljon had de beschikking over circa 100 tenten. Soldaten moesten een tent met 10 man delen. Die tenten waren ongeveer 5 bij 3 meter groot, waardoor het nogal een krappe bedoening was. Officieren hadden het beter en hoefden hun tent niet te delen. Door de omvang van het leger dat hier verzameld werd, was de heide bij Waalre en Aalst in 1800 bezaaid met tenten, opgesteld in rijen van honderden meters lang!

De enige gekende kaart met aanduiding van de locatie van dit legerkamp is een kaart uit 1840, zie hieronder. Hier zijn op een later tijdsstip handmatig details aan toegevoegd. Een van deze toevoegingen is de tekst ‘Fransch Kamp 1800 G. Augereau’. Naast de vermelding is ook de locatie en oriëntatie van het kamp door middel van een lijn weergegeven.

Leven in het kamp

Over de exacte indeling van het kamp is vrijwel niets bekend, maar zal gelijk zijn geweest aan soortgelijke kampen uit de 18e-19e eeuw. Dat betekent dat de indeling overeenkomt met de opstelling op het slagveld; soldaten voorop, dan de luitenanten en kapiteins en achteraan luitenant-kolonel en generaal. In brieven van de (latere) generaal van Sandick wordt het leven in het kamp beschreven. Interessant is de vermelding dat achter de tenten van het kampement zich de hutten bevonden waarin “vaste zoetelaars” hun handel bedreven en “waar alles te verkrijgen was wat men wilde’. Gezien de omvang van het verzamelde leger moet het om honderden, zo niet enkele duizenden, vrouwen, kinderen en handelaren gaan.

Bij de opgraving zijn diverse sporen van het legerkamp gevonden waaronder een rij kookkuilen waarin gekookt werd voor een complete compagnie. Het gaat om grote, rechthoekige uitgravingen, waar in de zuidoostelijke hoek een toegang zit. Bijzonder is dat de keukens ook voorzien waren van een waterput. In de opvulling van de kuilen zijn diverse vondsten gedaan waaronder een verbrande vuurkets voor een geweer, kogels, aardewerk en verbrand bot.

Latrines (de plaats waar men de behoeften deed) bevonden zich op een grote (hygiënische) afstand van meer dan 100 meter van de soldaten tenten. Helaas zijn deze niet teruggevonden bij het onderzoek.

Meer weten

Het archeologisch onderzoek zal eind januari worden afgerond en dan gaat het puzzelen op kantoor verder. Uiteindelijk zullen de resultaten in een uitgebreide rapportage voor het publiek toegankelijk worden gemaakt.

Podwalk App Waalre Walks

Ook op andere locaties in Waalre zijn restanten van een Frans legerkamp gevonden. Download de Podwalk App Waalre Walks om een historische route door Waalre te lopen. Door middel van augmented reality kom je oog in oog met Franse soldaten te staan. Je kunt de app gratis downloaden in de App Store of Play Store.

Een oude kaart waarop de locatie is ingetekend

Op de afbeelding: Historische topografische kaart van rond 1840 met daarop de aanduiding van de locatie van het Franse legerkamp (oranje), het plangebied (rood) en de proefsleuven (blauw).

Meer nieuws


Nieuwsarchief

  • Bekijk oudere nieuwsberichten in het webarchief. Via de kalender aan de linkerkant kunt u een andere datum bekijken.
  • Om RSS-feeds te kunnen lezen, heeft u een RSS-reader nodig. Via een RSS-reader kunt u zich dan abonneren op onze feed. U vindt hier ons nieuwsarchief in RSS.