Wat gebeurt er na de verkiezingen?

Op de dag van de Tweede Kamerverkiezingen mag u stemmen, als u 18 jaar of ouder bent en de Nederlandse nationaliteit heeft. Zo laat u weten welke politieke partij ú de komende vier jaar in de Tweede Kamer wil. Wat gebeurt er verder met uw stem?

Stemmen tellen en het vaststellen van de uitslag

Op 22 november om 21.00 uur sluit de stemming. Daarna starten de leden van de stembureaus met het tellen van de stemmen. U mag hiernaar komen kijken. De voorzitter van het stembureau zorgt ervoor dat het tellen goed verloopt.

Stemmen tellen

De leden van het stembureau tellen eerst alle stempassen, kiezerspassen en volmachten. Het totaal is het aantal kiezers dat is toegelaten tot de stemming.
Daarna openen en legen de stembureauleden de stembus.
Zij vouwen de stembiljetten open en sorteren deze per lijst.
Daarna worden de stembiljetten geteld. De stemmen worden per lijst en per kandidaat geteld. Let op: de uitslag die op basis van deze telling bekend wordt gemaakt, betreft een voorlopige uitslag.
Ook tellen de stembureauleden het aantal blanco en ongeldige stemmen.
De voorzitter rekent het totaal aantal uitgebrachte stemmen uit. Dit aantal moet gelijk zijn aan het aantal toegelaten kiezers. Als deze aantallen niet gelijk zijn, wordt van dit telverschil een aantekening gemaakt op het proces verbaal. Het gemeentelijk stembureau voert de dag daarna extra controles uit.
Alle aantallen worden op het proces-verbaal genoteerd. Net als eventuele bezwaren van kiezers.
Het gemeentelijk stembureau controleert de dag na de stemming, op 23 november, alle processen-verbaal van de stembureaus. Als daar fouten in staan, voert het gemeentelijk stembureau een hertelling uit. Aan het einde van zijn zitting stelt het gemeentelijk stembureau de uitkomst van de verkiezing binnen de gemeente vast.
Het gemeentelijk stembureau maakt een proces-verbaal op. Alle aantallen worden daarop genoteerd. Net als eventuele bezwaren van kiezers.

Wat gebeurt er na het tellen van de stemmen?

De gemeente publiceert de processen-verbaal met daarin de aantallen per stembureau op de website.
Dit gebeurt zo snel mogelijk na de zitting van het gemeentelijk stembureau. U vindt deze processen-verbaal ook via www.kiesraad.nl.
Het centraal stembureau voert een aantal controles uit. En als belangstellenden een fout ontdekken in een proces-verbaal, kunnen zij daar melding van maken bij het centraal stembureau. Het centraal stembureau kan het gemeentelijk stembureau opdragen om een eventuele resterende fout alsnog te corrigeren.

Regels bij het tellen van de stemmen

Het tellen van de stemmen is openbaar. U bent welkom om te komen kijken. Ook de media mogen aanwezig zijn.
Het tellen wordt uitsluitend verricht door leden van het stembureau en tellers die zijn benoemd of aangewezen door de gemeente.
Als u denkt dat er iets niet goed verloopt tijdens het tellen van de stemmen, dan geeft u dat aan bij de voorzitter van het stembureau. Deze maakt hiervan een aantekening in het proces-verbaal.
U mag het telproces en de stembureauleden niet hinderen.
U mag aantekeningen, foto’s en video’s maken.
U mag een foto maken van het proces-verbaal met daarop de aantallen. Dit mag pas nadat het proces-verbaal is ondertekend door de leden van het stembureau. Er mogen geen foto’s worden gemaakt van de handtekeningen van de leden van het stembureau.

Opslag en vervoer van de stembescheiden

Nadat de stembureauleden de stemmen hebben geteld op woensdagavond 22 november, doen zij alle stembescheiden in de stembus (of in een andere transportbox). Die wordt afgesloten en verzegeld.
Het stembureau doet de sleutel van de stembus en zijn proces-verbaal in een envelop, die ook wordt verzegeld.
Daarna worden de stembus en de envelop apart van elkaar vervoerd naar de opslaglocatie, beide door minstens twee personen.
De transportbox en de envelop worden ook apart van elkaar opgeslagen. De opslaglocatie moet zijn beveiligd.
Donderdagochtend 23 november vervoert de gemeente alle stembussen en alle enveloppen op dezelfde wijze (dus: apart van elkaar en beide met minstens twee personen) naar de locatie waar het gemeentelijk stembureau zitting houdt.
Het gemeentelijk stembureau stelt, tijdens een openbare zitting, de uitkomsten van de verkiezing op gemeenteniveau vast.
Daarna worden de stembescheiden opnieuw beveiligd vervoerd en opgeslagen, totdat de verkiezingsuitslag onherroepelijk is.

Na de verkiezingsdag

Als alle stemmen zijn geteld, is duidelijke welke politieke partijen de meeste zetels in de Tweede Kamer krijgen. En wie de leden van de Tweede Kamer worden. Een commissie doet onderzoek naar deze nieuwe Kamerleden. Daarna leggen alle Kamerleden een eed of belofte af. Daarin beloven ze hun werk eerlijk en goed te doen.

Vervolgens gaan partijen met elkaar in gesprek om te onderzoeken of ze samen vier jaar lang een kabinet willen vormen. In het kabinet zitten de minister-president, de ministers en de staatssecretarissen. Het maken van deze afspraken heet de formatie.

Partijen die samen een regering willen vormen, moeten met elkaar een regeerakkoord maken. Daarin staat wat de regering in de komende vier jaar wil doen en bereiken. Bijvoorbeeld minder werkloosheid, lagere belastingen, een schoner milieu of meer geld voor onderwijs.

De formateur is de man of vrouw die waarschijnlijk minister-president wordt. Hij of zij gaat mensen zoeken die minister of staatssecretaris willen worden voor de coalitiepartijen en maakt zo de formatie af.

Een nieuw kabinet

Als partijen een nieuw kabinet hebben gevormd, benoemt de koning alle ministers en staatssecretarissen officieel. De formatie is dan klaar. Het eerste wat het nieuwe kabinet doet, is een debat voeren met de Tweede Kamer over het regeerakkoord.